Akcja inspiracja -3 kreatywne sposoby na rozpisanie uczniów cz.1

 Pisanie opowiadań to nie tylko kwestia talentu – to przede wszystkim umiejętność, którą można (i warto!) ćwiczyć. Czasem wystarczy iskra, nietypowy impuls, by ruszyć z miejsca i uruchomić wyobraźnię. Dziś dzielę się z Wami trzema sprawdzonymi sposobami, które świetnie sprawdzają się nie tylko w pracy z uczniami, ale i wtedy, gdy sama szukam inspiracji do pisania.

1. Nagłówki gazet jako zalążek fabuły

Uwielbiam ten sposób – szczególnie za jego nieprzewidywalność. Biorę nagłówki z gazet lub portali informacyjnych (czasem te najdziwniejsze!) i traktuję je jako początek opowieści. „Mężczyzna zniknął bez śladu po wizycie u fryzjera” albo „Złodziej zostawił na miejscu list z przeprosinami” – brzmi absurdalnie? I dobrze! Taki punkt wyjścia natychmiast uruchamia kreatywne myślenie. Uczniowie często są zaskoczeni, jak daleko można odpłynąć od rzeczywistości, zaczynając od jednego zdania.

2. Widok z cudzego okna – inspiracja z całego świata

Jeśli jeszcze nie znacie strony Window Swap, koniecznie tam zajrzyjcie! To miejsce, gdzie można podejrzeć widok z czyjegoś okna – z Australii, Japonii, Islandii… Otwieram losowe okno i przez chwilę patrzę na świat z perspektywy nieznanej osoby. Zadaję sobie pytania: Kto tam mieszka? Jakie ma życie? Co właśnie czuje? Czasem wystarczy kilka minut patrzenia na deszczowy balkon w Berlinie czy słoneczną uliczkę w Meksyku, by pojawił się pomysł na historię. To świetne ćwiczenie empatii i wyobraźni przestrzennej.

3. Daj komuś początek… albo koniec historii

To ćwiczenie często stosuję na lekcjach: daję uczniom ostatnie zdanie opowiadania i proszę, by wymyślili, co mogło do niego doprowadzić. Albo odwrotnie – dostają początek i muszą poprowadzić narrację do logicznego (lub zaskakującego!) zakończenia. Taka rama pomaga skupić się na strukturze tekstu i uczy planowania fabuły. A przy okazji – daje dużo radości z tworzenia, bo często powstają zupełnie nieprzewidywalne historie.

Akcja inspiracja - powtórkowa lekcja ,,kinowa".

Lekcja, którą Wam dziś proponuję, jest uniwersalna do wszelkiego rodzaju powtórek. Na pewno świetnie się sprawdzi tam, gdzie można stworzyć kategorie, np. słowotwórstwo (podział wyrazów ze względu na użyty rodzaj formantu lub kategorię znaczeniową wyrazu), części mowy, rodzaje imiesłowów, środki poetyckie, rodzaje literackie, rodzaje zdań. 

Środki dydaktyczne: torebki na popcorn (ja swoje czerwono-białe zakupiłam w Pepco) oraz szablony popcornu, pudełek i biletów wstępu (do pobrania - KLIK)

Przygotowania: Na dużych torebkach do popcornu (chodzi mi o te czerwono- białe) należy umieścić kategorie, np. epitet, porównanie, metafora, uosobienie. Na szablonach popcornu przykłady - po jednym na każdym popcornie.

Rada: Jeśli szablony popcornu zalaminujesz, to stworzysz pomoc na lata. Dodatkowo możesz pisać mazakiem suchościeralnym po zalaminowanym szablonie i wykorzystać je na różne lekcje ;)

Teraz masz dwie drogi działania - rozsypujesz polonistyczny popcorn po klasie lub wręczasz uczniom razem z biletem wstępu na lekcje. 

Przebieg zajęć: Przed wpuszczeniem  młodzieży na zajęcia, warto im zadać pytanie, czy lubią chodzić do kina i  dlaczego (dobre ćwiczenie na argumentację na tak i nie). Następnie zapytać, co im się kojarzy z kinem (na pewno padnie popcorn i bilet). Powiedz, że masz dla nich dziś bilety wstępu na zajęcia na lekcję kinową. Rozdaj bilety (możesz je już uzupełnić o temat i cel albo kazać uzupełnić je uczniom, jak już usiądą na swoich miejscach). Uprzedź, że przed nimi była klasa, która też miała lekcję kinową i, niestety, zostawili rozrzucony popcorn. Poproś, by go uprzątnęli, każdy choć jeden i zostawili na swoim stoliku. Tę część możesz pominąć, jeśli zdecydujesz się rozdać popcorn razem z biletem. 
    Jak już uczniowie będą na swoich miejscach, niech odczytają temat i cel zajęć (albo je z nimi uzupełnij). Niech wkleją bilet do zeszytu, zamiast znowu zapisywać temat w notatniku.
    Wyciągnij duże torby popcornu i poproś, by każde dziecko włożyło swój popcorn do odpowiedniego kubła. Przedtem należy krótko przypomnieć każdą z kategorii, pytając o nie uczniów, np. co to jest epitet, jakie słowa charakterystyczne są dla porównania. Rozdajemy też małe czarno-białe torebki na popcorn, które posłużą nam za rodzaj notatki (uczeń musi mieć tyle torebeczek, ile kategorii będzie występować; mogą być na jednej kartce). Uczniowie podchodzą kolejno, wkładają popcorn do odpowiedniej torebki, a w tym samym czasie uczniowie uzupełniają swoje.

Po zakończeniu tego etapu warto, by uczniowie podali swoje propozycje i zapisali je w ,,pudełku". 

Dalsza część zajęć zależy od Ciebie i czasu, jaki Ci został. Możesz przy powtórce ze środków poetyckich dać wiersz, w którym znajdą i nazwą środki. Możesz skorzystać z zeszytu ćwiczeń. 

Warto zakończyć zajęcia jakimś filmem, nawet króciutkim - wszak to lekcja kinowa ;) Polecam zajrzeć do Lektur w kadrze na YT, ekranizacje lektur realizowane przez uczniów na konkurs, np.

fraszka Jana Kochanowskiego ,,O doktorze Hiszpanie" (3min49sek)

opowiadanie Idy Fink ,,Zabawa w klucz"(5min40sek)

wiersz Zbigniewa Herberta ,,Pan od przyrody"(1min39sek)

ballada Adama Mickiewicza ,,Romantyczność" (2min54sek)

Akcja inspiracja - gra dydaktyczna: ,,Łowcy błędów"

Poprawność językowa… temat rzeka. Każdy polonista wie, że uczniowie mają z nią niemały problem – przecinki uciekają, „ó” myli się z „u”, a styl bywa bardziej kręty niż fabuła niejednej powieści. Z lekcji na lekcję zastanawiamy się, jak skutecznie ćwiczyć te umiejętności, by nie były dla młodych ludzi tylko szkolnym obowiązkiem, lecz realną pomocą w codziennym komunikowaniu się.

I tutaj wkraczam ja – Polonistka w akcji 🚀 z nowym narzędziem, które łączy naukę z zabawą.

Przedstawiam Wam grę „Łowcy błędów” – sposób na to, by poprawność językowa przestała być nudnym treningiem, a stała się emocjonującym polowaniem, w którym uczniowie tropią błędy niczym prawdziwi myśliwi języka.

GRA ,,ŁOWCY BŁĘDÓW"

Cel:
-rozwijanie umiejętności dostrzegania i poprawiania błędów językowych,
-utrwalanie zasad ortografii, interpunkcji i gramatyki.

Przygotowanie:
Nauczyciel przygotowuje krótkie teksty (3–5 zdań) zawierające celowe błędy (np. ortograficzne, interpunkcyjne, fleksyjne, składniowe).Kartek z tekstem przygotowujemy tyle, ilu jest uczniów w klasie. Każdy musi wykonać zadanie.
Teksty mogą być zapisane na kartkach, rozdane uczniom lub wyświetlone na tablicy multimedialnej.

Przebieg:

1. Podział na drużyny (np. 3–4 osobowe).
2. Każda drużyna dostaje tekst z błędami.
3. Zadaniem drużyny jest odnalezienie wszystkich błędów i poprawienie ich.

4. Drużyny otrzymują punkty: 

   1 punkt za znalezienie błędu,

   1 punkt za poprawną formę.

5. Wygrywa drużyna z największą liczbą punktów.

Przykładowy tekst do gry (dla klasy 6):
Tekst z błędami:
„Na dworze robiło się coraz ciemniej, więc chłopcy poszli do lasu po chrust. Spotkali tam sarenke i próbowali ją złapać. Nagle zawiał silny wiatr, a oni pobiegli w strone wsi. Po drodze zgubili swoje plecaki, które zostawili przy starym drzewie. Gdy wrócili po nie, okazało się że plecaki znikneły.”
Błędy do znalezienia:

sarenke → sarenkę
strone → stronę
znikneły → zniknęły
brak przecinka: okazało się, że
Łącznie: 4 błędy → 8 punktów do zdobycia.

Warianty gry:

• Wyścig – akcja jednorazowa, w formie stacji zadaniowych - która drużyna pierwsza poprawi wszystkie błędy, ta wygrywa. 

• Liga Łowców –akcja cykliczna - przez, np. semestr, robimy rundy (raz w miesiącu, raz w tygodniu na początku zajęć), punkty z kilku rund sumują się, a na koniec semestru zwycięska drużyna dostaje nagrodę (sami ustalacie jaką).

Możecie też rozgrywać Ligę nie drużynowo, ale indywidualnie.

Jeśli jesteś zainteresowany/a gotową grą, to zapraszam Cię do Złotego nauczyciela. Tam znajdziesz ŁOWCÓW BŁĘDÓW, czyli zbiór tekstów z błędami i karty odpowiedzi dla nauczyciela.

Akcja inspiracja - 5 propozycji lekcji polskiego bez podręcznika na początek roku

Pierwszą lekcję masz już za sobą- podałeś/aś/oś listę lektur i zasady pracy na zajęciach, a podręcznika klasa jeszcze nie ma. Znasz to? Zachodzisz w głowę, co robić z młodzieżą. Nie wiesz? Już Ci podpowiadam.

👉 1. Horoskop dla ucznia na nowy rok szkolny. (propozycja dla klas 6-8)

Temat: ,,Z gwiazd wyczytane, w zeszycie zapisane"- piszemy horoskopy na nowy rok szkolny.

Cel: tworzenie tekstu o twórczym charakterze; stosowanie charakterystycznych dla formy wypowiedzi środków językowych (metafory, czas przyszły, sugestie, rady); rozwijanie kreatywności; dbanie o poprawność językową i ortograficzną

Krótko o przebiegu zajęć: zapytaj uczniów, czy czytają horoskopy, czym się charakteryzują, jakie są jego cechy, jakie środki językowe zostały użyte. Warto pokazać przykładowy horoskop. Podaj cel zajęć - pisanie horoskopów na nowy rok szkolny. Zbierzcie i zapiszcie wspólnie odpowiedź na pytanie, co może spotkać ucznia w nowym roku szkolnym. Podziel klasę na grupy, przydziel każdej 2-3 znaki zodiaku i każ napisać 3–5-zdaniowy horoskop na przyszły rok szkolny. W tekście powinny się znaleźć: przewidywania (np. „W październiku czeka Cię niespodziewana klasówka z matematyki...”), rady lub ostrzeżenia („Nie zapominaj o drugich śniadaniach – głód to zły doradca przy sprawdzianach!”), ciekawe środki językowe (gra słów, porównania, humor). Odczytajcie na forum.

👉2.Przepis na udany nowy rok szkolny (propozycja dla klas 5-6)

Temat: Jak upichcić rok bez nudy - zdradź swój sposób na szkolne trudy.

Cel: rozwijanie umiejętność tworzenia wypowiedzi pisemnej w formie przepisu; nazywanie i opisywanie cech dobrego roku szkolnego; doskonalenie umiejętności pracy twórczej oraz wyrażania własnych opinii i myśli; utrwalenie podstawowych elementów przepisu (tytuł, lista składników, sposób wykonania) i zastosowanie ich w praktyce; współpraca w grupie

Krótko o przebiegu zajęć: jeśli jesteś odważny/a/e, to możesz przygotować małe przebranie - fartuch i chochlę, i tak ubrany/a/e powitaj uczniów słowami - ,,Dziś będziemy gotować... przepis na idealny rok szkolny! Kuchnia szkolna jest otwarta – szefowie kuchni, gotowi?”.  Przypomnijcie cechy przepisu i jego budowę, zgromadźcie przydatne słownictwo, wypiszcie składniki, jakie mogłyby się znaleźć w takim przepisie, porozmawiajcie, czego nie powinno w nim być (możecie użyć zapisu w dwóch kolumnach ,,Dodaję do przepisu"/,,Zostawiam w spiżarni"). Podziel klasę na grupy, rozdaj arkusze papieru, na którym zapiszą przepis, mogą go ozdobić rysunkami (Instrukcja dla uczniów: Napisz przepis na to, jak przeżyć rok szkolny ciekawie, bez nudy i z sukcesami. Użyj wyobraźni – możesz być zabawny, kreatywny, a nawet absurdalny, np. „dwie garście odwagi, łyżka cierpliwości, szczypta śmiechu”. Możesz dodać: wskazówki dla „gotujących”, np. „Uważaj! Nie przesól obowiązkami!”, czas gotowania, np. „Rok w temperaturze dobrej atmosfery”, porcje, np. „Porcja energii na każdy dzień”). Gotowe plakaty wywiesić w klasie. Pierwsza gazetka wykonana ;)

👉3. Ucznia autoportret własny (propozycja dla klasy 4 lub dla klasy, z którą zaczynasz pracę)

Takie zadanie pozwoli Ci poznać uczniów, karta pracy pomoże tym bardziej nieśmiałym na otwarcie się, by o sobie opowiedzieć.

Temat: Kim jestem? Mój portret słowami malowany.

Cel: rozwijanie umiejętności opisywania samego siebie, kształtowanie świadomości własnych cech, zainteresowań, emocji i marzeń, rozwijanie wyobraźni oraz twórczego myślenia, doskonalenie umiejętności tworzenia krótkiej wypowiedzi pisemnej/ustnej

Krótko o przebiegu zajęć: wyjaśnienie pojęcia autoportret; rozmowa o tym, czy łatwo mówić o sobie, czy warto znać swoje mocne i słabe strony; rozdanie kart pracy, na tablicy multimedialnej można wyświetlić listę przykładowych cech, emocji, pasji, kartę mogą ozdobić swoimi rysunkami; po wypełnieniu karty uczniowie przedstawiają się nauczycielowi; by zachęcić młodzież do mówienia, nauczyciel może wcześniej uzupełnić kartę i na jej podstawie opowiadać o sobie; warto podkreślać podobieństwa zainteresowań/ upodobań, by uczeń poczuł z nauczycielem więź

Przykładowe karty pracy do pobrania od

Historia na kartach (dla klasy 4)

Dzieckiem bądź (dla klasy 4)

Sylwii Oszczyk (dobra dla starszych klas)

👉4.Sketchnoting - sposób na notatkę (propozycja dla klas 5-7)

Temat: Czy rysunek może być notatką? (wprowadzenie do sketchnotingu/myślografii)

Cel: wprowadzenie uczniów do pojęcia sketchnotingu jako alternatywnej formy notowania, rozwijanie kompetencji wizualnego myślenia i kreatywnego zapisywania informacji, zachęcenie uczniów do indywidualnego sposobu organizowania wiedzy

Krótko o przebiegu zajęć: prezentacja pojęcia sketchnotingu, pokazanie przykładu sketchnotek; omówienie podstawowych elementów (ikon, strzałek, liter, ramek, banerów); wspólne rysowanie 10 ikon i zapisanie przykładowego znaczeń, np. żarówka-pomysł, gwiazdka-ważne, zegar- czas akcji, znacznik jak na googlemaps - miejsce akcji; przeczytaj uczniom krótki tekst, na podstawie którego będą tworzyć swoją pierwszą prostą wizualną notatkę; po stworzeniu - prezentacja prac chętnych uczniów 

Możesz skorzystać z prezentacji Justyny Dudzik

Na potrzeby zajęć przygotowałam krótką ulotkę ,,Jak dbać o zdrowie psychiczne". Możesz wykorzystać KLIK

👉5. List do polonistki (propozycja dla klas 5-8)

Tylko dla odważnych nauczycieli ;)

Temat: Głos ucznia ma znaczenie, czyli list ucznia do nauczyciela o oczekiwaniach wobec lekcji języka polskiego

Cel: zachęcenie uczniów do współtworzenia lekcji poprzez wyrażenie swoich oczekiwań, odczuć i potrzeb dotyczących zajęć; rozwijanie umiejętności formułowania myśli w sposób jasny i uprzejmy; doskonalenie umiejętności stosowania zasad pisania listu; refleksja nauczyciela nad własnym warsztatem pracy; 

Krótko o przebiegu zajęć: informujemy młodzież o celu zajęć i zachęcamy do szczerości; by uniknąć obaw uczniów przed poniesieniem konsekwencji za szczerość, możemy użyć anonimowej ankiety, używając, np. answergarden - przykładowe pytania: ,,Czego oczekujecie po lekcjach języka polskiego w tym roku? Co Wam się dotąd podobało, a co nie? Jakie formy pracy lubicie? Czego chcielibyście unikać?"; przypomnienie zasad pisania listu oraz stylu, jaki należy przyjąć, pisząc do osoby starszej, niespokrewnionej; zadanie dla uczniów-  ,,Napisz list do nauczyciela języka polskiego, w którym: opiszesz, jak czujesz się na lekcjach języka polskiego (emocje, nastroje, nastawienie), przedstawisz swoje oczekiwania wobec zajęć, zaproponujesz ewentualne zmiany, pomysły lub tematy, które Cię interesują (można wyświetlić na tablicy interaktywnej); dobrowolne odczytanie listu; podziękowania za szczerość

(Można wprowadzić „skrzynkę listową” – uczniowie wrzucają listy anonimowo lub z podpisem. Warto na kolejnej lekcji nawiązać do treści listów i pokazać, że zostały przeczytane i docenione.)

Jeśli propozycji Ci za mało, to sięgnij po  lekcję o rodzajach literackich.